Με το να είσαι ελεύθερος επαγγελματίας (aka freelancer, ο όρος όπως μου αρέσει εμένα συνήθως να χρησιμοποιώ) σημαίνει ότι πρέπει να αναλάβεις όλα τα πόστα μίας εταιρείας από μόνος σου. Καλείσαι δηλαδή να κάνεις την επικοινωνία, την κοστολόγηση, τη δουλειά για την οποία πληρώνεσαι και -ίσως το σημαντικότερο- τη διαχείριση της σχέσης σου με τον πελάτη.
Σε όλον αυτόν τον κυκεώνα ευθυνών και αμφίβολων αποφάσεων, κάθε επαγγελματίας που ξεκινάει ως freelancer, αλλά ακόμη και οι λίγο πιο έμπειροι, τείνουν να κάνουν τα ακόλουθα λάθη:
Χαμηλή κοστολόγηση
Στην κορυφή της λίστας θα βάλω το πιο καυτό ζήτημα κάθε freelancer, την κοστολόγηση. Το “πόσο να χρεώσω;” είναι η πιο συνηθισμένη απορία που βασανίζει το μυαλό, με πολλούς να καταφεύγουν στην λανθασμένη λύση να χρεώσουν πολύ λίγα προκειμένου να πάρουν τη δουλειά. Αυτό όμως έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, αφού ο πελάτης μπορεί να πιστέψει ότι είσαι “φθηνός” και ότι η δουλειά σου αξίζει λιγότερο έναντι κάποιου άλλου που θα του έχει ζητήσει περισσότερα.
Η λύση είναι να κοστολογείς έναν συνδυασμό σύμφωνα με “αυτό που πιστεύεις ότι αξίζει η δουλειά σου” και “αυτό το ποσό που χρειάζεσαι για να ζήσεις”.
Έλλειψη συμβολαίου
Το να μην έχεις υπογράψει κάποιο συμβόλαιο ή έστω να υπάρχει γραπτώς μια συμφωνία για το πρότζεκτ που έχεις αναλάβει, συχνά σημαίνει ότι θα καταλήξεις να κάνεις περισσότερη δουλειά από αυτό που περίμενες, και αρκετοί πελάτες θα προσπαθήσουν να το εκμεταλλευτούν αυτό.
Μία γραπτή συμφωνία θα πρέπει να ξεκαθαρίζει όσα πρέπει να κάνεις, το χρονικό πλαίσιο στο οποίο πρέπει να τα κάνεις και, σαφώς, το ποσό που αντιστοιχεί στις υπηρεσίες σου.
Φοβάσαι να πεις όχι
“Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο” υποστηρίζουν μερικοί, και άλλοι τόσοι υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Η αλήθεια είναι όμως ότι ανεξάρτητα από αυτό, μερικές φορές πρέπει να μάθεις να λες όχι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν περιπτώσεις στις οποίες ο πελάτης σού ζητάει μία έξτρα μικροδουλειά που “έλα μωρέ ντάξει, πόσο να σου πάρει εσένα αυτό, είσαι καλός“.
Πριν ξεκινήσεις να δουλεύεις με έναν πελάτη θα πρέπει να κάνεις μια μικρή έρευνα για το ποιος είναι, τι αντιπροσωπεύει, ακόμη και -αν είναι εφικτό- πώς συμπεριφέρεται στους πελάτες του. Αναλύοντας την εικόνα του μπορείς να αποφασίσεις πότε θα πεις όχι.
Δεν κρατάς επαφή
Ως freelancer είναι αυτονόητο ότι θα χρειαστεί να παλέψεις για να βρεις πελάτες, ειδικά στην αρχή της καριέρας σου. Όταν όμως τελειώνεις με ένα πρότζεκτ “τα μαζεύεις και φεύγεις”. Αυτό είναι κάτι το οποίο, χωρίς να το ξέρεις, σου έχει στοιχίσει ακόμη περισσότερες δουλειές.
Διατηρώντας επαφή με έναν πελάτη σημαίνει ότι είσαι ανοιχτός όχι μόνο για επόμενα πιθανά πρότζεκτ μαζί του, αλλά και σε γνωστούς του οι οποίοι αποτελούν πάντα δυνητικούς πελάτες για σένα.
Λάθος διαχείριση χρόνου
Ο ενθουσιασμός ενός καινούριου πρότζεκτ μπορεί να σε οδηγήσει σε υπερεκτίμηση των ικανοτήτων σου, πιστεύοντας ότι μπορείς να παραδώσεις το πρότζεκτ γρηγορότερα. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνα αγχωτικό, ειδικά σε περιπτώσεις που ο πελάτης ζητάει η δουλειά να γίνει… χθες.
Η πιο εύκολη λύση είναι να λες πάντα λίγο παραπάνω από αυτό που σκέφτεσαι σαν χρόνο, ενώ μία επίσης καλή λύση είναι να σπας το πρότζεκτ σε μικρότερα, δίνοντας στο κάθε βήμα ένα χρονικό περιθώριο.
Περιμένεις να έρθουν οι πελάτες σε εσένα
Το πρώτο πράγμα που οφείλεις να κάνεις ως freelancer (και να το κάνεις καλά) είναι να χτίσεις την εικόνα σου και αυτό ξεκινάει πρωτίστως με το portfolio σου. Όμως, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αυτό δεν αρκεί. Έχοντας ένα καλό portfolio σε καθιστά απλώς έναν άγνωστο με καλό portfolio!
Αυτό που θα πρέπει να κάνεις είναι να προωθήσεις το portfolio αυτό και κατ’ επέκταση την εικόνα σου. Τα social media είναι ο πιο εύκολος και οικονομικός τρόπος πλέον, ενώ ακόμη και ένα blog, σαν αυτό που διαβάζεις τώρα, αποτελεί μία καλή λύση.
Εργάζεσαι υπερβολικά
Κάθε freelancer έχει το άγχος ότι πρέπει να δουλέψει παραπάνω για να βγάλει περισσότερα ώστε να είναι ασφαλής σε περίπτωση που κάποια στιγμή δεν έχει αρκετά πρότζεκτ. Αυτό πολλές φορές μπορεί να σε εξουθενώσει και ειδικά για τα δημιουργικά επαγγέλματα μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο.
Η λύση είναι να έχεις πάντα κάποια χρήματα στην άκρη για τον λόγο που προανέφερα, αλλά και να ασχολείσαι συχνά με άλλα πράγματα προκειμένου να ανακτάς το κίνητρο και την χαμένη σου έμπνευση.
